آیا توسل به خداوند شرک است یا نه؟
آیا خداوند در قران موضوع توسل را مطرح کرده است؟آیا توسل شرک به خدا نیست؟
ابتدا معنای لغوی توسل را بررسی می کنیم:
«توسّل» در لغت به معناى انتخاب وسیله، و وسیله به معناى چیزى است که انسان را متقرّب به دیگرى کند. لسان العرب که از کتب معروف لغت است، مى گوید: «وسَّلَ فلان ٌ إلى الله وسیلةً إذا عَمِل عملا تقرّب به إلیه … و الوسیلة ما یتقرّب به إلى الغیر; توسّل جستن به سوى خدا وانتخاب وسیله این است که انسان عملى انجام دهد که او را به خدا نزدیک کند و وسیله به معناى چیزى است که انسان به کمک آن به چیز دیگرى نزدیک مى شود».در مصباح اللغة نیز آمده است : «الوسیلة ما یتقرّب به إلى الشىء و الجمع الوسائل» وسیله چیزى است که انسان با آن به چیز دیگر یا شخص دیگر نزدیک مى شود و جمع «وسیله» هم «وسائل» است. در مقاییس اللغة مى خوانیم: «الوسیلة الرغبة و الطلب; وسیله به معناى رغبت و طلب است» بنابراین وسیله هم به معناى تقرّب جستن است و هم به معناى چیزى است که باعث تقرّب به دیگرى مى شود و این یک مفهوم وسیع و گسترده اى دارد.(1)
بررسی معنای وسیله(توسل) درقران:
درقرآن مجید واژه وسیله در دو آیه به کار رفته است. اوّل آیه 35 سوره مائده است که مى گوید«یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا اتَّقُوا اللهَ وَابْتَغُوا إِلَیْهِ الْوَسِیلَةَ وَجَاهِدُوا فِى سَبِیلِهِ لَعَلَّکُمْ تُفْلِحُونَ»مخاطب در این آیه همه افراد با ایمانند. در این جا سه دستور داده شده است: اوّل دستور به تقوا، دوّم دستور به انتخاب وسیله، وسیله اى که ما را به خدا نزدیک کند و سوّم دستور به جهاد در راه خدا. نتیجه مجموع این صفات(تقوا و توسّل و جهاد) همان چیزى است که درآخر آیه آمده است: «لَعَلَّکُمْ تُفْلِحُونَ; این باعث فلاح و رستگارى شماست». دوّمین موردى که وسیله در قرآن مجید به کار رفته، آیه 57 سوره اسراء است. براى فهم معناى آیه 57 باید به آیه 56 برگردیم که مى فرماید : «قُلِ ادْعُوا الَّذِینَ زَعَمْتُمْ مِّنْ دُونِهِ فَلاَ یَمْلِکُونَ کَشْفَ الضُّرِّ عَنکُمْ وَلاَ تَحْوِیلا» اى پیغمبر بگو: کسانى را که غیر از اومعبود خود مى پندارید! بخوانید، آنها نه می توانند زیانی را از شما بر طرف کنند و نه هیچ تغییری در آن ایجاد کنند».با توجّه به جمله «قُلِ ادْعُوا الَّذِینَ» معلوم مى شود منظور از این آیه بت ها و امثال آنها نیست، چون «الذین» براى ذوى العقول (صاحبان عقل) است، بلکه منظور از آن فرشتگانى است که آنها مى پرستیدند یا حضرت مسیح است که گروهى به عنوان معبود پرستش او مى کردند.
این آیه مى گوید نه فرشتگان و نه حضرت مسیح نمى توانند مشکل شما را حل کرده و کشف ضرّ کنند.
آیه بعد مى گوید «اُوْلَئِکَ الَّذِینَ یَدْعُونَ یَبْتَغُونَ إِلَى رَبِّهِمْ الْوَسِیلَةَ»یعنى خود اینها (حضرت مسیح و فرشتگان) کسانى هستند که به درگاه خدامى روند و با وسیله اى به او تقرّب مى جویند، «أَیُّهُمْ أَقْرَب»هر
وسیله اى که نزدیک تر باشد « وَیَرْجُونَ رَحْمَتَهُ» و امید به رحمت خدا دارند «وَیَخَافُونَ عَذَابَهُ» ازعذاب خداوند مى ترسند چرا که «إِنَّ عَذَابَ رَبِّکَ کَانَ مَحْذُوراً» عذاب پروردگارت چیزى است که از آن هر کسى وحشت دارد».(2)
بنابراین توسل نه تنها شرک نیست بلکه دستور صریح خداوند است….