به وبلاگ مدرسه علمیه معصومیه شهرضا خوش آمدید

از دیدگاه قرآن زن گاهی به عنوان تكمله (كامل كننده) وجود مرد (زوج) و گاهی بدون وجود مرد مستقلاً در جریان تاریخ سازی و تمدن آفرینی و انسان سازی، نقش منحصر به فردی در اختیار دارد.

به طور مثال، قرآن تربیت و آفرینش شخصیت پیامبران بزرگ الهی، همچون: ابراهیم، اسماعیل، نوح، موسی، و پیامبر گرامی اسلام (ص) را مدیون تلاش زنان آسمانی معرفی می كند كه در آن، زن به عنوان مادر و یا همسر دارای نقش اساسی بوده و درخصوص حضرت عیسی دارای نقش انحصاری بوده است.

* در كنار حضرت ابراهیم، شخصیتی چون هاجر وجود دارد كه با تربیت حضرت اسماعیل، نسل صالحی از ابراهیم را به جامعه بشریت تقدیم كرد و خداوند متعال درمقام تقدیر از زحمات و از خود گذشتگی این بانوی والا مقام، یاد و نام او را در جای جای مراسم حج چون سعی صفا و مروه و چشمه زمزم زنده نگاه داشت و مقبره ی او را چون خانه ی خود (كعبه) مطاف همه ی حاجیان قرار داد.

* در كنار حضرت موسی (ع) به مادری نمونه برمی خوریم كه نقش اساسی در تربیت این پیامبر الهی را بر عهده داشت. قرآن در داستان موسی (ع) همیشه به مادر او اشاره می كند و سخن چندانی از پدر او به میان نمی آورد. آیات قرآن در مورد شخصیت مادر موسی قابل تأمل است، قرآن می فرماید:

*(وَ أَوْحَیْنَا إِلَى أُمِّ مُوسَى أَنْ أَرْضِعِیهِ.) (1)

*(وَ أَصْبَحَ فُؤَادُ أُمِّ مُوسَى فَارِغاً … (2)

همچنین از نقش حضرت آسیه نیز در تربیت حضرت موسی نباید غافل بود، بانوی نمونه ای كه با وجود همه ی شرایط غفلت و دنیا گرایی دركاخ فرعون، پاكی و ایمان خود را حفظ كرد.

* درخصوص حضرت عیسی (ع) اساساً هیچ مردی (پدری) در تربیت او نقش ندارد و قرآن مسیح را به عنوان «عیسی بن مریم» معرفی می نماید.

مریم (به معنای عابده) بانویی كه در عنفوان جوانی بر او مائده الهی نازل می شد و مقام او آنچنان در درگاه الهی والا بود كه خداوند زكریای نبی را خادم او در معبد قرار داد.(3)

بانویی كه ملائكه با او گفتگو می كردند و خداوند او را به عنوان سرور زنان عصر خودش برگزید.(4)

و البته قرآن همچنانكه نقش حضرت مریم (ع) در تربیت حضرت عیسی(ع) را منحصر به فرد می داند نقش اساسی مادر مریم (حنّا) در تربیت چنین دختر پاكی را نیز مورد توجه قرار می دهد و اساساً ولادت مریم را نتیجه ی استجابت دعا و نذر معنوی مادر او معرفی می كند.(5)

امام زمان (ع) الگوی خود را حضرت زهرا (س) معرفی كرده و می فرمایند:

(و فی أبنَه رسول الله لی اسوهٌ حسنهٌ.) (6) « ودر دختر رسول خدا (ص) (مادرم زهرا (س)) برای من سرمشق نیكویی است.»

و در برخی روایات اینگونه از حضرت مهدی (ع) یاد می شود:

(المَهدی من وُلدِ فاطمهَ.) (7)

«مهدی (ع) از فرزندان فاطمه (س) است.»

بر اساس همین نقش كلیدی مادر است كه در روایات آمده است:

(الجَنَّه تحتَ أقدام الاُمّهات.) (8)

«بهشت زیر پای مادران است.»

و به عنوان یك نمونه ی تجربی تاریخی می بینیم محمد ابن ابی بكر با وجودی كه از صلب دشمن امیرالمومنین (ع) بوده، اما به خاطر برخورداری از مادری (به نام اسماء) كه عاشق اهل بیت (ع) بود، از شیعیان خالص حضرت علی (ع) شد.

شهید مطهری(ره) نقش زن در تاریخ سازی و تمدن سازی را به دو بخش عمده تقسیم می كنند:

1. نقش مستقیم:

منظور از نقش مستقیم زن، همان حضور مستقیم او در صحنه های اجتماعی برای اصلاحگری می باشد. تاریخ نمونه های متعددی از این حضور تمدن ساز و مؤثر زنان در میدانهای اجتماعی را شاهد بوده است، به عنوان مثال:

حضرت زهرا(س) با ایراد خطبه در مسجد مدینه، غاصبان خلافت را رسوا نمود و با دفاع همه جانبه از ولایت حضرت علی (ع) ، نهضت شیعی و دفاع از امیرالمؤمنین (ع) را پایه گذاری كرد، به طوری كه امروزه مكتب تشیع میراث ماندگار حضرت زهرا (س) در تقویت ولایت و مبارزه با دشمنان به شمار می رود و حضور بیش از پنجاه زن بین اصحاب امام عصر (ع) در تأسیس حكومت جهانی ایشان گواه دیگری برای تأثیر مستقیم زنان در تمدن سازی محسوب می گردد.

2. نقش غیر مستقیم:

منظور از نقش غیر مستقیم زن در تمدن سازی و تحولات عظیم اجتماعی، حضور غیر مستقیم او در تحول آفرینی اجتماعی و تاریخی است، درنقش غیر مستقیم، زن از نظر فیزیكی در جامعه حضور ندارد، اما حضور او درخانه با تربیت مردان تحول آفرین و تاریخ ساز ظاهر می شود و نقش او در انگیزه سازی، مرد آفرینی، شجاع پروری و پشتیبانی های تربیتی و معنوی تحقق می یابد.

این پشتیبانی و حمایتهای غیرمستقیم به چند صورت تحقق می یابد:

الف) در مقام و جایگاه مادر:

زنان در این مقام حساسترین نقش تاریخی و تربیتی یعنی معماری شخصیت قهرمانان و چهره های درخشان تاریخ را بر عهده دارند. حضرت زهرا (س) به عنوان مادری نمونه، فرزندانی چون امام حسن مجتبی (ع) امام حسین (ع) حضرت زینب(س) و حضرت ام كلثوم (ع) را تقدیم جامعه بشریت می كند و تمدن عاشورایی را می آفریند. آری تاریخ، مادران نمونه بسیاری را به خود دیده است كه در تربیت مردان بزرگ نقش داشته اند.

از مادر شیخ انصاری نقل شده كه می گوید: « من در رابطه با پسرم توقع بیشتری داشتم. برای اینكه من تا سالی كه او را شیر دادم، هیچ گاه بدون وضو نبودم. نیمه شب بر می خاستم، در سرمای زمستان یخ آب حوض را می شكستم، وضو می گرفتم و بعد بچه ام را شیر می دادم.(9)

مادر مقدس اردبیلی می گوید: « هرگز لقمه ای شبهه ناك نخوردم و قبل از شیر دادن بچه وضو می گرفتم و ابداً چشم به نامحرم نینداختم و در تربیت او كوشیدم.» (10)

ب) در مقام و جایگاه همسر:

نقش یك زن به عنوان همسر، در تأثیر گذاری مثبت بر مرد، درحد مادر و یا در رتبه ی پس از اوست و در برخی از برهه های تاریخی این نقش، یكتا و منحصر به فرد بوده است. مانند حضرت خدیجه (س) كه با فداكاری و پشتیبانی از پیامبر اكرم (ص) تمام اموال و دارایی های خود را فدای اعتلای اسلام می كند و یا چون همسر زهیربن قین (دُلهَم) كه در تشویق و بسیج او برای نبرد در ركاب امام حسین (ع) نقش اساسی داشت.

ج) در مقام و جایگاه دختر:

نقش یك زن به عنوان دختر نیز می تواند بسیار مؤثر باشد، مانند حضرت زهرا (س) كه به عنوان دختری بی نظیر، در حمایت از پدر خویش از هیچ كوششی دریغ نكرد و از این رو به «امّ ابیها» ملقب گردید و یا حضرت زینب (س) كه به خاطر دفاع از حریم ولایت امیرالمؤمنین (ع) به زینب (زین أب: زینت پدر) مشهور گشت.

د) در مقام و جایگاه خواهر:

از جمله نقشهای مؤثر غیر مستقیم زنان در حمایت از مردان بزرگ تمدن ساز، نقش خواهرانه می باشد كه نمونه ی بارز آن حضرت زینب (س) اُخت الحسین می باشند. ایشان با پشتیبانی، همفكری، همراهی و تعاون با امام حسین (ع)، ندای قیام عاشورائیان را به سرتاسر امت اسلام و بلكه همه ی بشریت رساندند و از این رو یكی از القاب مبارك ایشان «شریكه الحسین» است.

هـ) در مقام و جایگاه پیرو:

یكی از نقش های كلیدی زنان در تاریخ سازی، نقش پیروی و حمایتهای بی نظیر ایشان از حركتهای اصلاحی و مردان مصلح و تمدن ساز بوده است. این نقش در دوران حكومت امام عصر (ع) نیز جلوه می كند و بر اساس مستندات روایی بیش از پنجاه تن از اصحاب حضرت از زنان می باشند.

ایمان و حمایتهای حضرت آسیه از مكتب حضرت موسی تا مرز شهادت، حمایتهای حضرت سمیه از آرمانهای پیامبر اكرم (ص) تا سر حد شهادت، حمایتهای اسماء بنت عمیس از مكتب حضرت علی (ع) و یا حمایتهای زنان عاشورایی از نهضت ابا عبدالله (ع) و نقش مثبت زنان در حمایت و پشتیبانی از نهضت امام خمینی (ره) و صدها نمونه ی دیگر، گواه روشنی از نقش زنان در جایگاه یك پیرو، در جهت حمایت از مردان الهی می باشد.

پی‌نوشت‌ها:

1. قصص/7.

2. همان/ 10.

3. آل عمران/ 37.

4. همان/ 42.

5. همان/ 35.

6. بحار، ج 53، ص 178.

7. كشف الغمه، ج 2، ص 477.

8. مستدرك، ج 15، ص 180.

9. ریحانه بهشتی، ص 177.

10. همان، ص 177.

منبع: نیلی پور، مهدی؛ (1388)، خانواده مهدوی، اصفهان: مرغ سلیمان، چاپ سوم

با نگرش دقيق مي‌توان گفت در هيچ مكتب و گرايشي مانند مكتب اسلام حريم وحقوق زنان مورد حمايت قرار نگرفته است. در ديدگاه اسلام زن به عنوان شخصيتي گران بها در ابعاد مختلف ايفاي نقش مي‌كند،

اما حريم و مدار او هرگز با مردان آميخته نمي‌شود، مكان‌هاي عمومي، جلوه گاه جاذبه‌هاي جنسي او نيست؛ رسالت و ايفاي نقش اجتماعي او، همسرداري، خانه‌داري و تربيت فرزند را كم‌رنگ نمي‌كند؛ ميان افراطِ اختلاط و تفريط محدوديت، راه سوم «حريم» را در پيش گرفته است و غيرت و عفت او، راه هر گونه ابتذال جنسي و التذاذ را بر اغيار بسته است.

قرآن كريم زن را فوق مسايل گروهي و قبيله‌اي مطرح مي‌سازد و به او شخصيتي جهاني مي‌بخشد به گونه‌اي كه زن نيك كرداري چون همسر فرعون را براي همة مؤمنان ـ اعم از مرد و زن ـ به عنوان الگو معرفي مي‌نمايد.[1]

در طول تاريخ اگر مردان نقش آفرين و تاريخ‌ساز را مشاهده مي‌كنيم، در كنار آنان نقش زناني موفق و تأثيرگذار را نيز نبايد فراموش كنيم.

در همة انقلاب‌ها زنان تأثير فراواني در پيشبرد اهداف آن انقلاب داشته‌اند. انقلاب جهاني امام زمان عجل الله تعالي فرجه الشريف ـ‌كه اهداف همة انبيا و اولياي الهي به طور كامل در آن تحقق پيدا خواهد كرد ـ نيز از اين مطلب مستثنا نخواهد بود و زنان نقش مؤثري در پيروزي حق بر باطل و تحقق دولت كريمة مهدوي ايفا خواهند كرد

در ميان رواياتي كه حضور و نقش زنان در حكومت امام زمان عجل الله تعالي فرجه الشريف را مطرح مي‌كنند، چند دسته از روايات بيشتر قابل توجه مي‌باشند:

1. رواياتي كه بيانگر حضور 50 زن در بين ياران اصلي امام زمان عجل الله تعالي فرجه الشريف مي‌باشد:

امام باقر عليه السلام مي‌فرمايند:

«به خدا قسم سيصد و سيزده نفر مي‌آيند، كه پنجاه نفر از اين عده زن هستند.»[2]

در روايات 313 نفر را دستياران و حكام حضرت معرفي مي‌كنند: آنان وزيران اويند كه از جانب او سنگيني بار حكومت را بر دوش مي‌كشند» و «هُم النُّجَبَاءِ وَ الْقُضَاةُ و َالْحُكَّام وَ الْفُقَهَاء فِي الدِّين». «آنان برترين ها، قاضيان، حاكمان و فقيهان در دين‌اند.»[3]

امام باقر عليه السلام مي‌فرمايند: «در زمان حكومت مهدي عجل الله تعالي فرجه الشريف به همة مردم حكمت و علم بياموزند؛ تا آن جا كه زنان در خانه‌ها با كتاب خدا و سنت پيامبر اكرم  صل الله عليه و آله وسلم قضاوت مي‌كنند.»[4]

2. رواياتي كه حضور 400 زن آسماني را در حكومت حضرت مهدي‌ (عج) مطرح مي‌كنند:

از پيامبر اكرم  صل الله عليه و آله وسلم نقل شده است: «عيسي بن مريم به همراه هشتصد مرد و چهارصد زن از بهترين و شايسته‌ترين افراد، روي زمين خواهد آمد.»[5]

3. رجعت زنان نيز در بعضي از روايات مطرح شده است:

امام صادق عليه السلام به مفضل بن عمر فرمودند: «همراه حضرت قائم  عليه السلام سيزده زن هستند…. گفتم: آن سيزده نفر را نام ببريد. فرمود: قنوا دختر رشيد، امّ ايمن، حبابه والبيه، سميه مادر عمار ياسر، زبيده، ام خالد احميه، امّ سعيد حنفيّه، صيانه ماشطه و ام خالد جهنّبيه»[6]

اين افراد هر كدام در جهتي و عمدتاً در جهاد با دشمنان خدا از خود شايستگي‌هايي نشان داده‌اند. برخي از آنان مانند صيانه، مادر چند شهيد بوده است و خود نيز با وضعي جانسوز به شهادت رسيد.[7]

برخي چون سميّه در راه دفاع از عقيدة خود سخت‌ترين شكنجه‌ها را تحمل كرده و تا پاي جان از عقيدة خود دفاع كرده‌اند.[8] برخي نيز به خاطر پاكي و شايستگي‌هايي كه در وجود خود داشته‌اند افتخار مصاحبت با پيامبر اكرم صل الله عليه و آله وسلم و امامان معصوم عليهم السلام را در كارنامة خود دارند و مورد عنايات ويژة معصومان عليهم السلام قرار گرفته‌اند و ثابت كرده‌اند كه در حكومت امام زمان عجل الله تعالي فرجه الشريف نيز مي‌توانند نقش آفريني نمايند.

با توجه به رواياتي كه بيان‌گر حضور زنان در حكومت امام زمان عجل الله تعالي فرجه الشريف مي‌باشد، نقش زنان را در موارد زير مي‌توان جستجو كرد:

نمايندگي از جانب جامعة زنان در حكومت حضرت مهدي عجل الله تعالي فرجه الشريف، انجام فعاليت‌هاي فرهنگي و پاسخ گويي به مسائل شرعي بانوان، مديريت و برنامه‌ريزي، پيام رساني و برحذر داشتن مردم از فرهنگ شيطاني دجال،[9] مداواي زخمي‌ها و پرستاري از بيماران، رساندن مهمات و آب و غذا به رزمندگان، تشويق رزمندگان براي عزيمت به جبهه و تشويق آن‌ها در صحنه نبرد و روحيه بخشيدن به رزمندگان و….

از آن جا كه يكي از مهم‌ترين راههاي نقش آفريني ايجاد الگوهاي رفتاري است، اين زنان مي‌توانند براي بانوان عصر ما اسوه و الگوي رفتاري باشند. بانوان منتظر، نظير دوران انقلاب و دفاع مقدس؛ مي‌توانند با كسب ويژگي‌هاي بارز اين بانوان سرافراز، خود را به قافلة ياران حضرت مهدي عجل الله تعالي فرجه الشريف نزديك نمايند.

با مطالعة زندگي اين بانوان نمونه به نكات مهم و ويژگي‌هاي بارزي برخورد مي‌كنيم؛ مانند:

ايمان و عشق به خدا، امام شناسي و معرفت نسبت به حجت خدا، تولي و تبري، شهادت طلبي، صبر و استقامت در راه خدا، گذشتن از جان و مال و اولاد براي حفظ دين، عبادت و بندگي خالصانة خدا، آموختن احكام شرعي و آشنايي با مسائل حلال و حرام، انجام امور عام المنفعه و گره گشايي از كار مردم، ارتباط با قرآن كريم، تربيت فرزندان صالح و…

——————————————————————————–

[1] . تحريم / 11.

[2] . بحارالانوار، ج 52، ص223، حديث 87..

[3] . معجم احاديث الامام المهدي، ج5، ص37.

[4] . الغيبة نعماني، ص239.

[5] . معجم احاديث الامام المهدي، ج5، ص515.

[6] . اثباة الهداة، ج7، صص150-171.

[7] . منهاج الدموع، ص93.

[8] . سفينة البحار، ج4، ص303.

[9] . كنزالعمال، ج14، ص602

صلوات برحضرت فاطمه زهرا (سلام الله علیها)

قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلی الله علیه وآله وسلم:

«یافاطِمَةُ، مَنْ صَلّی عَلَیک،غَفَرَاللّهُ لَهُ،وَأَلْحَقَهُ بی حَیثُ کنْتُ مِنَ الْجَنَّةِ.»بحارالانوار،ج 43،ص 55

کیفیت صلوات برحضرت زهراعلیهاالسلام چنین است:

«اللهم صل علی فاطمةوابیهاوبعلهاوبنیهاوالسرالمستودع فیهابعددمااحاط به علمک»صحیفةالزهراء،شیخ جوادقیومی.

امام حسن عسکری مصباح المتهجدشیخ طوسی،ج‏1،ص 401

…اَللّهُم صَلِّ عَلَى الصِّدّيقَةِفاطِمَةَالزَّكِيَّةِحَبيبَةِحَبيبِكَ وَنَبِيِّكَ وَاُمِّ اَحِبّآئِكَ وَاَصْفِيآئِكَ الَّتِى انْتَجَبْتَها وَفَضَّلْتَهاوَاخْتَرْتَهاعَلى نِسآءِالْعالَمينَ

اَللّهُمَّ كُنِ الطّالِبَ لَها مِمَّنْ ظَلَمَها وَاسْتَخَفَّ بِحَقِّها وَكُنِ الثّائِرَاَللّهُمَّ بِدَمِ اَوْلادِها

اَللّهُمَّ وَكَما جَعَلْتَها اُمَّ اَئِمَّةِالْهُدى وَحَليلَةَ صاحِبِ اللِّوآءِ وَالْكَريمَةَعِنْدَالْمَلاَءِالاْعْلى فَصَلِّ عَلَيْها وَعَلى اُمِّهاصَلوةً تُكْرِمُ بِهاوَجْهَ اَبيهامُحَمَّدٍصَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَآلِهِ وَتُقِرُّبِهااَعْيُنَ ذُرِّيَّتِهاوَاَبْلِغْهُمْ عَنّى فى هذِهِ السّاعَةِاَفْضَلَ التَّحِيَّةِ وَالسَّلامِ

خدايادرودفرست برصديقه (طاهره ) فاطمه آن بانوى پاكيزه محبوب دوست وپيامبرتومادردوستان وبرگزيدگانت آن بانوي ى كه اورابرگزيدى وفضيلت وبرتريش دادى برزنان جهانيان. خدايا توانتقامش رابگيرازكسانى كه به اوستم كردندوحرمتش راسبك شمردندوتواى خدا خونخواهى فرزندانش رابكن خداياهمچنان كه اورابدين مقام رساندى كه مادرامامان راهنماوهمسرپرچمدارمحشروگرامى درعالم بالاقرارش دادى پس درودفرست براووبرمادرش (خديجه ) درودى كه گرامى دارى بدان آبروى پدرش محمدصلى الله عليه وآله راوروشن گردانى بدان ديده فرزندانش راوبرسان بديشان ازمن دراين ساعت بهترين تحيت وسلام را

 هر كس سه دختر و سه خواهر را سرپرستى كند و بر جاى دادن ايشان صبر كند تا آنكه شوهر كنند يا آنكه عمرشان سپری شود ، من و او همانند اين دو انگشت (به انگشت شهادت و وسط اشاره كرد) در بهشت جاى داريم عرض كردم: اى رسول خدا! و دو تا؟، فرمود: و دو تا عرضه داشتم: و يكى، فرمود و يكى.

مردى را دخترى متولد شد حضرت امام صادق عليه السلام او را در حال خشم ديد به او فرمود: اگر خداى تعالى به تو وحى مى‏كرد كه من براى تو اختيار كنم يا خودت براى خودت اختيار كنى تو در جواب حق سبحانه چه مى‏گفتى؟

جواب داد من مى‏گفتم: پروردگارا! تو براى من اختيار كن.

حضرت عليه السلام فرمود: خداى تعالى براى تو اختيار كرد سپس فرمود بجاى پسرى كه عالم همراه موسى او را كشت در اين گفتار حق سبحان: « فَأَرَدْنا أَنْ يُبْدِلَهُما رَبُّهُما خَيْراً مِنْهُ زَكاةً وَ أَقْرَبَ رُحْماً »‌‌ ما خواستيم كه پروردگارشان فرزندى بهتر و صالح‏تر و رحيم‏تر به آن پدر و مادر دهد.  خداى تعالى دخترى به آن پدر و مادر داد كه از آن دختر هفتاد پيامبر بوجود آمد.